Söguleg ákvörðun um endurnýjun Helsingforssáttmálans

Helsingforssáttmálinn, grunnurinn að norrænu samstarfi, ætti að endurskoða. Þetta var ákveðið á fundi Norðurlandaráðsins í Reykjavík í dag. Þetta er eitthvað sem Flokkahópur miðjumanna hefur unnið að lengi, ekki síst til að skýra að samstarfið ætti einnig að fela í sér utanríkis- og öryggismál.

Undanfarið ár hefur starfshópur á vegum Norðurlandaráðs unnið að skýrslu um endurskoðun Helsinki-sáttmálans. Það hefur lengi verið skýr þörf á slíkri uppfærslu þar sem m.a. þarf ný ákvæði í samninginn um öryggis- og varnarmál sem um nokkurt skeið hafa verið aðalumræðuefnið á fundum Norðurlandaráðs. Einnig þarf að bæta við ákvæðum um almannaöryggi, viðbúnað og samfélagsöryggi, loftslagsmál og réttindi barna og unglinga. Nú hefur Norðurlandaráð samþykkt að beina þeim tilmælum til norrænu ríkisstjórnanna að skipa nefnd sem ynni tillögur að breytingum í takt við það sem lagt er til í skýrslunni.

Formaður Miðjuflokkahópsins, Hanna Katrín Friðriksson, var formaður vinnuhópsins undir lokin:

– Við höfum barist lengi fyrir þessum breytingum og sérstaklega hefur áhersla okkar verið á að koma utanríkismálum sterkara inn í samninginn, ekki síst með tilliti til öryggis- og varnarmála.

– Það er þessi áhersla á utanríkis-, öryggis- og varnarmál í uppfærðum Helsinki-sáttmála sem er nauðsynleg til að við getum hrint í framkvæmd ýmsum tillögum úr Stoltenberg-, Enestam- og Bjarnason-skýrslunum sem miða því að við náum markmiðum okkar um örugg, friðsæl og samþætt Norðurlönd.

– Loftslagið og réttindibarna og ungs fólks eru önnur mikilvægt atriði í uppfærslunni ásamt vinnunni við að koma í veg fyrir og fjarlægja landamærahindranir. Að lokum er mikilvægt að leysa málið sem varðar aðkomu  Grænlands, Færeyja og Ålands að Norðurlandaráði í uppfærslu á Helskinki-sáttmálanum.

Það er skýrt að Færeyjar og Grænland óska eftir fullri aðild að Norðurlandaráði og óska eftir því að það verði tryggt í uppfærslu Helsinki-sáttmálans. Álandseyjar hafa tekiðundir þá ósk.  Nýlega sendi Mette Frederiksen,  forsætisráðherra Danmerkur, bréf til norrænu kollega sinna þar sem hún styður endurskoðun sem gæti leitt til fullrar aðildar Grænlands og Færeyja. Í kjölfarið hafa forsætisráðherrarnir tekið vel í þá vinnu.

Hanna Katrín Friðriksson er vongóð um niðurstöðuna:

– Nú er kominn tími til að norrænu ríkisstjórnirnar taki þessa vinnu áfram. Ég vona að niðurstaðan verði til þess að við uppfærum og nútímavæðum okkar mikilvæga norræna samstarf.